
Zagrożenie pożarowe dotyczy wiele jednostek produkcyjnych, hal magazynowych i pozostałych zakładów przemysłowych, ale nie tylko. Lotniska, tunele, obiekty sportowe i handlowe to kolejne miejsca, w których używa się systemu sygnalizacji pożarowej. Choć pożar to tylko jedno z zagrożeń, jakie tam występują. Ryzyko ataku terrorystycznego, katastrofy czy innego zdarzenia wymagającego ewakuacji, jest równie duże. Właśnie wtedy sprawdza się, a często jest wręcz konieczny dźwiękowy system ostrzegawczy, czyli DSO. Czym jest, jakie elementy się na niego składają, jakie jest jego zastosowanie i gdzie jest wymagany? Podpowiadamy.
Dźwiękowy system ostrzegawczy DSO to nie to samo co alarm dźwiękowy, emitowany podczas wykrycia zagrożenia. DSO, czyli Dźwiękowy System Ostrzegawczy to zaawansowane nagłośnienie, które instaluje się w budynkach w celu podniesienia bezpieczeństwa i wsparcia działań ewakuacyjnych w przypadku wykrycia niebezpieczeństwa, zagrażającego życiu i zdrowiu osób przebywających w danym obiekcie. Innymi słowy, jest to nagłośnienie, przez które nadawane są sygnały ostrzegawcze i komunikaty głosowe, zachęcające do ewakuacji z budynku.
Zadaniem systemu DSO jest rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczych na całym terenie obiektu, objętego systemem. Operator systemu może w ten sposób przekazywać komunikaty zalecające osobom, przebywającym na terenie obiektu, ewakuację poza teren budynku do miejsc zbiórki. Co więcej, stosowanie dźwiękowego systemu ostrzegawczego w wielu przypadkach jest obowiązkowe. Zanim jednak do tego dojdziemy, powiedzmy, z czego składa się taki system.
Dźwiękowy System Ostrzegawczy nie emituje sygnałów sam z siebie. Jego uruchomienie następuje w chwili otrzymania polecenia z Centrali Dźwiękowego Systemu Ostrzegawczego, która z kolei otrzymuje sygnały alarmowe z systemu alarmowego przeciwpożarowego. Komunikaty mogą być także aktywowane lub nadawane ręcznie, co dzieje się w przypadku wystąpienia takich zagrożeń, jak chociażby atak terrorystyczny. Jak łatwo zatem wywnioskować, komunikaty ostrzegawcze odtwarzane są zapisów audio lub na żywo, poprzez mikrofon. Zatem w skład systemu DSO wchodzą takie urządzenia jak:
oraz w zależności od producenta dodatkowe elementy nadzorujące pracę poszczególnych elementów.
W tym miejscu warto dodać, że polskie prawo wymaga, aby centrale DSO były zgodne z normą PN-EN 54-16, zaś głośniki z normą PN-EN 54-24, a oba elementy posiadały Świadectwo Dopuszczenia.
Chociaż bardzo często system DSO kojarzony jest z ochroną przeciwpożarową, to znajduje zastosowanie także w innych sytuacjach zagrażających bezpieczeństwu osób przebywających na terenie danego obiektu. Jednakże nie wszystkie obiekty muszą być wyposażone w ten system, ale dla wielu dużych obiektów istnieje obowiązek prawny jego instalacji i używania. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r, rozporządzenie to dotyczy głównie wielkopowierzchniowych budynków użyteczności publicznej, w tym budynków komercyjnych.
Zgodnie z poniższą treścią rozporządzenia, DSO wymagany jest w określonych w nim budynkach.
§ 29. 1. Stosowanie dźwiękowego systemu ostrzegawczego, umożliwiającego rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczych i komunikatów głosowych na potrzeby bezpieczeństwa osób przebywających w obiekcie, nadawanych automatycznie po otrzymaniu sygnału z systemu sygnalizacji pożarowej, a także przez operatora, jest wymagane w:
1) Budynkach handlowych lub wystawowych:
a) Jednokondygnacyjnych, zawierających strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 8.000 m2,
b) Wielokondygnacyjnych, zawierających strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 5.000 m2;
2) Salach widowiskowych i sportowych o liczbie miejsc powyżej 1.500;
3) Kinach i teatrach o liczbie miejsc powyżej 600;
4) Szpitalach i sanatoriach o liczbie łóżek powyżej 200 w budynku, z wyłączeniem pomieszczeń intensywnej opieki medycznej, sal operacyjnych oraz sal z chorymi;
5) Budynkach użyteczności publicznej wysokich i wysokościowych;
6) Budynkach zamieszkania zbiorowego wysokich i wysokościowych lub o liczbie miejsc noclegowych powyżej 200;
7) Stacjach metra i stacjach kolei podziemnych;
8) Dworcach i portach, przeznaczonych do jednoczesnego przebywania powyżej 500 osób.
2. W obiektach, w których zastosowano dźwiękowy system ostrzegawczy, nie stosuje się innych pożarowych urządzeń alarmowych akustycznych służących alarmowaniu użytkowników tego obiektu, poza służbami dozoru lub ochrony.
3. Wymaganie, o którym mowa w ust. 1 pkt 6, nie dotyczy budynków znajdujących się na terenach zamkniętych służących obronności państwa oraz budynków zakwaterowania osadzonych, które zlokalizowane są na terenach zakładów karnych i aresztów śledczych.
Rozporządzenie w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów precyzyjnie określa miejsca, w których zastosowanie dźwiękowych systemów ostrzegawczych jest niezbędne. Warto jednak dodać, że w przypadku jego stosowania, nie należy jednocześnie stosować innych akustycznych systemów sygnalizacji pożaru, które mogłyby zakłócać rozgłaszanie sygnałów ostrzegawczych oraz komunikatów z systemu DSO.
Systemy DSO mogą być zainstalowane w oparciu o dobrze przygotowany projekt, który uwzględnia wiele różnych czynników, odnoszących się do specyfiki obiektu, choćby takich, jak warunki elektryczne czy klimatyczne. Dlatego musi być przygotowany przez osoby certyfikowane do projektowania tego typu systemów. Co więcej, montaż powinieneś zostać wykonany w sposób fachowy, a przy tym należy się upewnić, że komunikaty będą słyszalne z każdego miejsca. Na koniec montażu należy z kolei przeprowadzić próby działania systemu, a jego poprawność powinna zostać potwierdzona przez straż pożarną.
Co więcej, zgodnie z Rozporządzeniem MSWiA z dn. 7 czerwca 2010
r. system DSO podlega obowiązkowym regularnym przeglądom
technicznym, a każdy z nich musi zostać potwierdzony protokołem.
Jak zatem widzisz, bezpieczeństwo nie zawsze odnosi się do
sprawowania praktycznej ochrony, ale często dotyczy także
cyklicznej konserwacji systemów.