Zakaz fotografowania obiektów – najważniejsze informacje

Czy wiesz, że nie każdy budynek można fotografować bez konsekwencji? Nawet jedno zdjęcie wykonane nie tam, gdzie trzeba, może skutkować mandatem, a nawet sprawą karną! Sprawdź, jakie obiekty objęte zakazem nie mogą znaleźć się na zdjęciach i co grozi za złamanie tego przepisu. 

Dlaczego nie wszystkie obiekty można fotografować?

Nie wszystkie obiekty mogą być swobodnie fotografowane i filmowane – nie jest to kwestia przypadku, ponieważ zakaz ten podyktowany jest szczególnymi okolicznościami. Ograniczenie to wynika z potrzeby ochrony interesu publicznego, a więc bezpieczeństwa narodowego, czy nienaruszalności strategicznej infrastruktury.

Znakiem zakazu fotografowania są objęte m.in.:

• obiekty wojskowe, 
• lotniska, 
• elektrownie,
• inne elementy infrastruktury krytycznej państwa.

Zakaz filmowania lub utrwalania na zdjęciach takich miejsc ma również chronić prywatność osób i nieruchomości. Zdjęcie wykonane bez zgody zainteresowanych w miejscu prywatnym może stanowić naruszenie prawa właśnie do prywatności czy własności. Choć fotografia wydaje się niewinną pasją, w niektórych przypadkach może nieść za sobą poważniejsze konsekwencje.

Skąd wiadomo, że obiekt jest objęty zakazem fotografowania?

Skąd wiemy, że mamy przed sobą szczególnie ważne dla bezpieczeństwa państwa obiekty i nie możemy ich fotografować? W praktyce są one oznaczane widocznymi tablicami z napisem „Zakaz fotografowania” oraz przekreślonymi symbolami aparatu, kamery i smartfona. Opis ten powielony jest na tablicy w pięciu językach:

• polskim,
• angielskim, 
• niemieckim, 
• rosyjskim, 
• arabskim.

Takie znaki informacyjne umieszczane są przy wejściach do budynków, na bramach, ogrodzeniach lub bezpośrednio na obiekcie. 

Gdzie obowiązuje zakaz fotografowania i dlaczego?

Tereny wojskowe to obiekty podlegające obowiązkowej ochronie m.in. przed utrwalaniem na zdjęciach i filmach. W rzeczywistości jednak zakaz ten obejmuje całą listę miejsc, których bez specjalnego zezwolenia nie można fotografować.

Oto główne kategorie obiektów, przy których należy zachować czujność:

• obiekty wojskowe i strategiczne – chodzi o jednostki wojskowe, magazyny broni, bazy, obiekty obrony cywilnej, których fotografowanie może być traktowane jako zagrożenie dla obrony narodowej,
• infrastruktura krytyczna – to m.in. stacje przemysłowe, elektrownie, linie i stacje kolejowe, zapory wodne, mosty, porty morskie czy lotniska – ich dokumentowanie może ułatwić działania terrorystyczne lub sabotażowe,
• obiekty przemysłowe i prywatne – hale magazynowe, zakłady produkcyjne, centra logistyczne to obiekty, których właściciele mają prawo wprowadzić zakaz fotografowania,
• wybrane przestrzenie zarządzane prywatnie – w muzeach, galeriach handlowych czy biurowcach czasem można zobaczyć regulaminy, które zawierają zapis o zakazie robienia zdjęć bez zgody zarządcy.

Uwaga! Brak widocznego zakazu robienia zdjęć nie oznacza, że możesz swobodnie fotografować budynek. Jeśli masz wątpliwości w tym zakresie, zapytaj zarządcę o pozwolenie. 

Zakaz fotografowania obiektów a przepisy prawa

Zakaz fotografowania obiektów strategicznych nie wynika z zapisów jednej ustawy. Reguluje go kilka źródeł prawa – cywilnego, administracyjnego i karnego. 

Ustawa o obronie Ojczyzny

Najważniejszym aktem prawnym jest w tym przypadku Ustawa o obronie Ojczyzny z dnia 11 marca 2022 r. Artykuł 616a tej ustawy wprowadza obowiązek uzyskania zezwolenia na fotografowanie obiektów istotnych dla obronności kraju.

Szczegóły dookreśla natomiast Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 27 marca 2025 r. w sprawie trybu oraz terminów wydawania zezwoleń na fotografowanie, filmowanie lub utrwalanie w inny sposób obrazu lub wizerunku obiektów, osób lub ruchomości, o których mowa w art. 616a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny, wzoru znaku zakazu fotografowania oraz sposobu jego uwidocznienia, utrwalenia i rozmieszczenia.

Ustawa o ochronie informacji niejawnych

Ustawa o ochronie informacji niejawnych z dnia 5 sierpnia 2010 r. wprowadza zakaz ujawniania informacji, które mogą zagrażać bezpieczeństwu państwa – również w formie wizualnej. Utrwalanie na zdjęciach obiektów objętych klauzulą tajności może być traktowane jako naruszenie niejawnych informacji.

Kodeks wykroczeń

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń nie odnosi się bezpośrednio to:

• zakłócanie porządku publicznego w postaci robienia zdjęć w miejscach objętych zakazem, może zostać uznane za wykroczenie,
• fotografowanie mienia bez zgody na terenach prywatnych może naruszać spokój lub prywatność właściciela.

Zapisy te możemy znaleźć w art. 51, 63a oraz 141 niniejszej ustawy.

Kodeks cywilny

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny w art. 23 i 24 chroni dobra osobiste, w tym wizerunek, prywatność oraz tzw. mir domowy. Robienie zdjęć na terenie prywatnym bez uzyskania zgody może być także uznane za naruszenie dóbr, a w efekcie doprowadzić do roszczenia cywilnego.

Źródłem informacji o przepisach dotyczących fotografowania mogą być również wewnętrzne regulaminy obiektów i oficjalne decyzje zarządców. Naruszenie zakazu może skutkować nakazem opuszczenia obiektu przez fotografującego, a w przypadkach skrajnych – wezwaniem ochrony lub policji.

Co grozi za złamanie zakazu fotografowania?

Złamanie zakazu fotografowania obiektów obronnych czy innych objętych ochroną osób i mienia, może wydawać się drobnym przewinieniem. W praktyce niesie za sobą jednak poważne skutki – prawne i finansowe. Ich forma zależy od rodzaju obiektu, który utrwalono w ten sposób, okoliczności zdarzenia, a także reakcji właściciela lub służb porządkowych. Scenariuszy jest kilka.

Upomnienie lub prośba o usunięcie zdjęcia

Często pierwszym krokiem jest reakcja firmy ochroniarskiej lub pracownika obiektu, który poprosi Cię o wykasowanie wykonanych zdjęć. Taka interwencja ma charakter prewencyjny i zwykle na tym się kończy. Zwłaszcza jeśli nie byłeś świadomy, że budynek objęty jest zakazem fotografowania.

Mandat lub grzywna

Jeżeli zakaz ma natomiast realną, prawną podstawę (np. sfotografowałeś obiekt resortu obrony narodowej), sprawa może przybrać poważniejszy obrót. Mandat możesz dostać od policji lub innych uprawnionych służb. W przypadku gdy zakaz fotografowania będzie łamany uporczywie albo fotografujący odmówi usunięcia zdjęć, sprawa może nawet trafić do sądu.

Odpowiedzialność cywilna – roszczenia właściciela

Właściciel prywatnego terenu może domagać się rekompensaty, jeżeli uzna, że zdjęcie narusza jego dobra osobiste albo szkodzi interesom. Zadośćuczynienie może mieć formę finansową. 

Czy są wyjątki od zakazu fotografowania obiektów?

Istnieją sytuacje, w których zakaz fotografowania nie obowiązuje lub może zostać uchylony. Wiesz już, że zakaz ten dotyczy najczęściej obiektów o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa – takich jak jednostki wojskowe, infrastruktura krytyczna (np. elektrownie, lotniska) czy budynki administracji publicznej. Zakaz fotografowania to także realna ochrona zakładów produkcyjnych o kluczowym znaczeniu dla państwa.

Jednak jeśli uzyskasz zgodę właściciela obiektu lub odpowiednich służb – fotografowanie danego budynku może być legalne. Wyjątkiem są także sytuacje, w których wykonywanie zdjęć odbywa się w celach dziennikarskich lub naukowych – pod warunkiem spełnienia wskazanych wymogów formalnych. 

Co należy zrobić, aby móc legalnie wykonywać zdjęcia takich miejsc?

1. Uzyskać pisemną zgodę właściciela obiektu lub zarządcy terenu – może to być np. instytucja państwowa, prywatna firma czy agencja ochrony. W zgodzie powinny być jasno określone warunki wykonywania zdjęć, a więc zakres, cel, czas i ewentualne ograniczenia.
2. W przypadku obiektów wojskowych lub infrastruktury krytycznej – zgłosić się do odpowiednich służb (np. MON, ABW, zarządcy lotniska) z wnioskiem o pozwolenie na fotografowanie. Często trzeba dołączyć uzasadnienie celu oraz dane osób zaangażowanych w realizację materiału.
3. Dziennikarze mogą korzystać z tzw. klauzuli interesu publicznego, jednak nadal powinni respektować przepisy o ochronie informacji niejawnych i bezpieczeństwie państwa. W razie wątpliwości lepiej uzyskać uprzednią zgodę lub konsultację prawną.
4. Uczelnie lub instytuty badawcze realizujące projekty naukowe także muszą uzyskać stosowne zezwolenia, często w formie pisemnej decyzji administracyjnej lub umowy współpracy.

Zawsze warto sprawdzić, czy interesująca nas lokalizacja znajduje się na liście obiektów chronionych ustawowo.