Zakaz fotografowania obiektów – najważniejsze informacje

Czy wiesz, że nie każdy budynek można fotografować bez konsekwencji? Nawet jedno zdjęcie wykonane nie tam, gdzie trzeba, może skutkować mandatem, a nawet sprawą karną! Sprawdź, jakie obiekty objęte zakazem nie mogą znaleźć się na zdjęciach i co grozi za złamanie tego przepisu. 

Dlaczego nie wszystkie obiekty można fotografować?

Nie wszystkie obiekty mogą być swobodnie fotografowane i filmowane – nie jest to kwestia przypadku, ponieważ zakaz ten podyktowany jest szczególnymi okolicznościami. Ograniczenie to wynika z potrzeby ochrony interesu publicznego, a więc bezpieczeństwa narodowego.

Zakaz filmowania lub utrwalania na zdjęciach takich miejsc ma również chronić prywatność osób i nieruchomości. Zdjęcie wykonane bez zgody zainteresowanych w miejscu prywatnym może stanowić naruszenie prawa właśnie do prywatności czy własności. Choć fotografia wydaje się niewinną pasją, w niektórych przypadkach może nieść za sobą poważniejsze konsekwencje.

Skąd wiadomo, że obiekt jest objęty zakazem fotografowania?

Skąd wiemy, że mamy przed sobą szczególnie ważne dla bezpieczeństwa państwa obiekty i nie możemy ich fotografować? W praktyce są one oznaczane widocznymi tablicami z napisem „Zakaz fotografowania” oraz przekreślonymi symbolami aparatu, kamery i smartfona. Opis ten powielony jest na tablicy w pięciu językach:

• polskim,
• angielskim, 
• niemieckim, 
• rosyjskim, 
• arabskim.

Takie znaki informacyjne umieszczane są przy wejściach do budynków, na bramach, ogrodzeniach lub bezpośrednio na obiekcie. 

Gdzie obowiązuje zakaz fotografowania i dlaczego?

Tereny wojskowe to obiekty podlegające obowiązkowej ochronie m.in. przed utrwalaniem na zdjęciach i filmach. W rzeczywistości jednak zakaz ten obejmuje całą listę miejsc, których bez specjalnego zezwolenia nie można fotografować.

Na mocy nowelizacji Ustawy o obronie Ojczyzny dotychczasowy zakres zakazu fotografowania został zawężony wyłącznie do obiektów zajmowanych przez jednostki wojskowe i służby specjalne, pod warunkiem, że są oznaczone specjalnym znakiem. Oznacza to, że dotychczasowe szerokie określenia, obejmujące również infrastrukturę krytyczną, lotniska, mosty, elektrownie czy inne obiekty, nie są już objęte ograniczeniami.

Oficjalny zakaz fotografowania nie dotyczy obiektów prywatnych, ale wykonywanie na nich zdjęć bez zgody właściciela może naruszać jego dobra osobiste. To z kolei może prowadzić do roszczeń z jego strony.

Zakaz fotografowania obiektów a przepisy prawa

Zakaz fotografowania obiektów lub ograniczenia z tym związane reguluje kilka źródeł prawa – cywilnego, administracyjnego i karnego. 

Ustawa o obronie Ojczyzny

Najważniejszym aktem prawnym jest w tym przypadku Ustawa z dnia 25 czerwca 2025 r. o zmianie ustawy o obronie Ojczyzny oraz niektórych innych ustaw. Artykuł 616a tej ustawy wprowadza obowiązek uzyskania zezwolenia na fotografowanie obiektów istotnych dla obronności kraju.

Ustawa ta została znowelizowana 25 czerwca 2025 roku – w ramach zaproponowanych zmian spod zakazu fotografowania wyjęto dotychczasowo widniejące na liście lotniska, elektrownie i elementy infrastruktury krytycznej państwa. Ograniczenia dotyczą już wyłącznie jednostki wojskowe oraz i obiekty służb specjalnych – pod warunkiem, że zostaną stosownie oznakowane.

Ustawa o ochronie informacji niejawnych

Ustawa o ochronie informacji niejawnych z dnia 5 sierpnia 2010 r. wprowadza zakaz ujawniania informacji, które mogą zagrażać bezpieczeństwu państwa – również w formie wizualnej. Utrwalanie na zdjęciach obiektów objętych klauzulą tajności może być traktowane jako naruszenie niejawnych informacji.

Kodeks wykroczeń

Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń głosi że:

• zakłócanie porządku publicznego w postaci robienia zdjęć w miejscach objętych zakazem, może zostać uznane za wykroczenie,
• fotografowanie mienia bez zgody na terenach prywatnych może naruszać spokój lub prywatność właściciela.

Zapisy te możemy znaleźć w art. 51, 63a oraz 141 niniejszej ustawy.

Kodeks cywilny

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny w art. 23 i 24 chroni dobra osobiste, w tym wizerunek, prywatność oraz tzw. mir domowy. Robienie zdjęć na terenie prywatnym bez uzyskania zgody może być także uznane za naruszenie dóbr, a w efekcie doprowadzić do roszczenia cywilnego.

Źródłem informacji o przepisach dotyczących fotografowania mogą być również wewnętrzne regulaminy obiektów i oficjalne decyzje zarządców. Naruszenie zakazu może skutkować nakazem opuszczenia obiektu przez fotografującego, a w przypadkach skrajnych – wezwaniem ochrony lub policji.

Co grozi za złamanie zakazu fotografowania?

Złamanie zakazu fotografowania obiektów obronnych czy innych objętych ochroną osób i mienia, może wydawać się drobnym przewinieniem. W praktyce niesie za sobą jednak poważne skutki – prawne i finansowe. Ich forma zależy od rodzaju obiektu, który utrwalono w ten sposób, okoliczności zdarzenia, a także reakcji właściciela lub służb porządkowych. Scenariuszy jest kilka.

Upomnienie lub prośba o usunięcie zdjęcia

Często pierwszym krokiem jest reakcja firmy ochroniarskiej lub pracownika obiektu, który poprosi Cię o wykasowanie wykonanych zdjęć. Taka interwencja ma charakter prewencyjny i zwykle na tym się kończy. Zwłaszcza jeśli nie byłeś świadomy, że budynek objęty jest zakazem fotografowania.

Mandat lub grzywna

Jeżeli zakaz ma natomiast realną, prawną podstawę (np. sfotografowałeś obiekt resortu obrony narodowej), sprawa może przybrać poważniejszy obrót. Mandat możesz dostać od policji lub innych uprawnionych służb. W przypadku gdy zakaz fotografowania będzie łamany uporczywie albo fotografujący odmówi usunięcia zdjęć, sprawa może nawet trafić do sądu.

Odpowiedzialność cywilna – roszczenia właściciela

Właściciel prywatnego terenu może domagać się rekompensaty, jeżeli uzna, że zdjęcie narusza jego dobra osobiste albo szkodzi interesom. Zadośćuczynienie może mieć formę finansową. 

Czy są wyjątki od zakazu fotografowania obiektów?

Istnieją sytuacje, w których zakaz fotografowania nie obowiązuje lub może zostać uchylony. Wiesz już, że zakaz ten dotyczy najczęściej obiektów o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa – przede wszystkim wojskowych i tych które należą do służb specjalnych. 

Jednak jeśli uzyskasz zgodę właściciela obiektu lub odpowiednich służb – fotografowanie danego budynku może być legalne. Wyjątkiem są także sytuacje, w których wykonywanie zdjęć odbywa się w celach dziennikarskich lub naukowych – pod warunkiem spełnienia wskazanych wymogów formalnych. 

Co należy zrobić, aby móc legalnie wykonywać zdjęcia takich miejsc?

1. Uzyskać pisemną zgodę właściciela obiektu lub zarządcy terenu – może to być np. instytucja państwowa, prywatna firma czy agencja ochrony. W zgodzie powinny być jasno określone warunki wykonywania zdjęć, a więc zakres, cel, czas i ewentualne ograniczenia.
2. W przypadku obiektów wojskowych lub służb specjalnych – zgłosić się do odpowiednich służb (np. MON, ABW) z wnioskiem o pozwolenie na fotografowanie. Często trzeba dołączyć uzasadnienie celu oraz dane osób zaangażowanych w realizację materiału. Nowelizacja uchyla natomiast konieczność pozyskania zezwolenia przez organy państwowe i samorządowe, służby, inspekcje, straże oraz podmioty działające w ich imieniu, jeśli wykonanie fotografii jest realizowane w ramach wykonywania ustawowych obowiązków.
3. Dziennikarze mogą korzystać z tzw. klauzuli interesu publicznego, jednak nadal powinni respektować przepisy o ochronie informacji niejawnych i bezpieczeństwie państwa. W razie wątpliwości lepiej uzyskać uprzednią zgodę lub konsultację prawną.
4. Uczelnie lub instytuty badawcze realizujące projekty naukowe także muszą uzyskać stosowne zezwolenia, często w formie pisemnej decyzji administracyjnej lub umowy współpracy.

Zawsze warto sprawdzić, czy interesująca nas lokalizacja znajduje się na liście obiektów chronionych ustawowo.